Sens 10/2025

Październikowy SENS już w sprzedaży. Ilustrację na okładkę wykonała Adriana Dziewulska. Wydanie jest dostępne również z książką „Odporność psychiczna” lub  „Komunikacja niewerbalna” – do wyboru

W październikowym SENSie przyglądamy się mechanizmom manipulacji językowych oraz oszustwom internetowym a także korelacji między osobowością a podejściem do kłamstwa. Temat Numeru nosi tytuł „Nie daj się wkręcić”. Co o mijaniu się z prawdą mówią nasi eksperci?:

• Dobrze umieć rozpoznawać, że ktoś próbuje nami manipulować za pomocą języka. Ale jeszcze ważniejsze jest rozpoznanie w sobie wrażliwego punktu, dzięki któremu da się nas rozpracować. Tylko wtedy możemy się skutecznie chronić – przekonuje językoznawczyni dr Małgorzata Majewska
• Oszustwa internetowe nieustannie ewoluują. Cyberprzestępcom pomaga teraz sztuczna inteligencja, coraz częściej korzystają też z socjotechniki i z osiągnięć psychologii. Jak w tym wszystkim zachować czujność? Opowiada Anna Kwaśnik, specjalistka w zakresie budowania świadomości cyberbezpieczeństwa w NASK.
• Badania wskazują, że kłamie większość ludzi, zwykle w kontakcie twarz w twarz. Teorii na temat źródeł kłamstwa jest wiele. Jedną z nich przedstawia w swojej książce „Otoczeni przez kłamców” psycholog komunikacji społecznej, Thomas Erikson. Autor odwołuje się do modelu osobowości DISC. Co to oznacza?
• „Ty i kłamstwo” –   zrób prosty tekst i przekonaj się o własnych skłonnościach do mijania się z prawdą.

Drugi blok tematyczny, pod hasłem „Szlachetne  zdrowie” to rozmowy ze specjalistami z różnych obszarów zdrowia:

• Genetyk i onkolog Jan Lubiński z PUM w Szczecinie wskazuje, że w genach nie ma żadnego wyroku, a jedynie zestaw predyspozycji, które jesteśmy w stanie modyfikować. Zatem zamiast myśleć o tym, ile lat przeżyli nasi przodkowie, lepiej skupić się na zachowaniu odpowiedniego stylu życia i profilaktyce zdrowotnej.
• Psychiatra dr hab. Sławomir Murawiec wyjaśnia, że zgodnie z teorią dezintegracji pozytywnej Kazimierza Dąbrowskiego kryzys psychiczny może być objawem całkiem zdrowej dynamiki rozwoju, a niekoniecznie stanem chorobowym, którego należy się jak najszybciej pozbyć.
• Psycholog społeczny dr Konrad Maj z Uniwersytetu SWPS przedstawia wyniki badań na temat wpływu nowych technologii – z których korzystamy wszyscy i oby jak najbardziej świadomie – na zdrowie psychiczne i zachowania społeczne.

Jak zawsze w SENSie dużo uwagi poświęcamy sprawom związanym z relacjami i rozwojem osobistym, tym razem nasze teksty dotyczą takich zagadnień, jak:

• praca z osobami wykazującymi cechy narcystyczne;
• koluzja w związku, czyli nieświadome role, jakie przyjmują partnerzy;
• priorytety młodych dorosłych: związek czy samorozwój?
• metoda „Poszukiwanie bezpieczeństwa” w terapii uzależnień;
• zjawisko aleksytymii polegające na niezdolności wyrażania swoich emocji słowami;
• proces żałoby, który pozwala odnaleźć sens życia mimo bólu;
• sztuka zadawania właściwych pytań
• mały mózg, czyli trzecie – po mózgu właściwym i jelitach – centrum  nerwowe w organizmie człowieka.

Ponadto, w numerze nasze stałe rubryki, a wśród nich m.in.:

• felieton terapeutyczny – o wzajemnej trosce.
• coaching filozoficzny – czy istnieje czas?
• filmoterapia. Dramat „Moi synowie” z komentarzem psycholożki Joanny Flis
• książki z SENSem, wydarzenia kulturalne oraz ciekawostki psychologiczne
• pielęgnacja ciała w duchu „Wolni od stresu”

Życzymy lektur z SENSem!
Redakcja

SENSOWNY POCZĄTEK

4 Psychonewsy

Ciekawostki, badania temat numeru:

Nie daj się wkręcić

16 Między perswazją a manipulacją Językoznawczyni dr Małgorzata Majewska o trikach, jakie stosują nieszczere osoby

22 Oszustwa internetowe Ekspertka z NASK Anna Kwaśnik podpowiada, jak nie dać się złapać w sieć

28 W jakim kolorze mijasz się z prawdą? Typologia oparta na teorii osobowości DISC

32 Ty i kłamstwo Test psychologiczny

RELACJE

38 Komunikacja Sztuka zadawania pytań

42 Między nami Miłość przegrywa z Erasmusem

46 Praca Biurko w biurko z osobą o cechach narcystycznych

50 Koluzje w związku Gdy jedno jest od bycia podziwianym, a drugie od podziwiania

ROZWÓJ

56 Terapia uzależnień Metoda „Poszukiwanie bezpieczeństwa”

60 Brak słów, by wyrazić emocje Psychoterapeutka Marzena Barszcz wyjaśnia, na czym polega aleksytymia

66 A po bólu przychodzi sens Sześć etapów żałoby

70 Po swojemu czy według czyjegoś scenariusza? Z praktyki terapeutycznej Ewy Klepackiej-Gryz

76 Dbajmy o siebie nawzajem Felieton „Odważnie i po swojemu”

80 Coaching filozoficzny Jak to jest z tym czasem?

wolni od stresu

84 Techniki oddechowe O badaniach nad „małym mózgiem” mówi prof. Jadwiga Jośko-Ochojska

90 Szkoła umiejętności Przez uważność do koncentracji

92 Powrót z wakacji Plany z umiarem i uwzględnieniem potrzeb całej rodziny

96 Zadbaj o ciało Na toaletce króluje róż

dodatek: SZLACHETNE ZDROWIE

100 Ile zależy od nas? Z genetykiem prof. Janem Lubińskim rozmawiamy o profilaktyce onkologicznej

106 Nie ten zdrowy, kto z wyglądu zintegrowany Teorię dezintegracji pozytywnej przedstawia psychiatra dr hab. Sławomir Murawiec

112 Cyberchoroby O potwierdzone badaniami konsekwencje bycia wciąż online pytamy psychologa dr. Konrada Maja

ROZWÓJ PRZEZ SZTUKĘ

118 Wydarzenia Co obejrzeć? Dokąd w podróż kulturalną?

120 Filmoterapia Dramat „Moi synowie” z komentarzem psychologicznym Joanny Flis

126 Trzy pytania do… Doroty Mrówki

128 Książki z SENSem

Warto przeczytać