Sens 01/2025

Czy istnieje osobowość intuicyjna? Czym jest intuicja w ujęciu socjologii i czy Polacy kierują się nią w życiu? Jak wykorzystać potencjał Innsæi (insaje), czyli islandzkiej teorii mądrości wewnętrznej? Sztuczna inteligencja vs. intuicja – pojedynek czy jednak szansa na wartościową współpracę? Odpowiedzi na te pytania w Temacie Numeru poszukujemy wraz z ekspertami.

• Spośród cech wpływających na skłonność do myślenia intuicyjnego najistotniejsza jest otwartość na doświadczenie, rozumiana jako pozytywny stosunek do nowych idei, pomysłów, gotowość czerpania z nowych doświadczeń, takich jak podróże i poznawanie odmiennych kultur, ale też otwartość na własne wyobrażenia, czyli kreatywność – podkreśla w rozmowie o związkach pomiędzy intuicją a cechami osobowości dr psychologii Angelika Olszewska-Kapusta z Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu.
• Intuicja jest mechanizmem, który mówi nam: Stop! Pomyśl chwilę. Niezrozumienie kontekstu kulturowego może sprawić, że nie będziemy potrafili zastosować naszej intuicji. Wystarczy wyjechać za granicę, żeby przekonać się, jak trudne byłoby intuicyjne poruszanie się w innej kulturze! – zauważają socjolożki Dorota Peretiatkowicz i Katarzyna Krzywicka-Zdunek, rozkładając pojęcie intuicji na czynniki pierwsze.
• Hrund Gunnsteinsdóttir, autorka książki „Innsæi. Islandzka sztuka intuicji”, tłumaczy, że innsæi to nieodłączny element życia i ludzkiej natury, bez względu na wiek, płeć i pochodzenie. Nieustannie nam towarzyszy, a gdy decydujemy się za nią podążać, wyostrza nasz wewnętrzny kompas. Tylko od nas zależy, czy postanowimy ją regularnie włączać, aktualizować i dostrajać się do niej.
• Kolejne postępy w rozwoju sztucznej inteligencji będą nam jeszcze wyraźniej pokazywać, jak bardzo niezbadana pozostaje intuicja. Zatem zamiast zastanawiać się, w jaki sposób SI jest w stanie ją zastąpić, lepiej opracowywać metody, które pozwolą tym dwóm mechanizmom funkcjonować w symbiozie – zachęca dr nauk społecznych Matylda Gerber, która zajmuje się interdyscyplinarnymi badaniami intuicji.

Jak się zmieniają się nasze potrzeby i możliwości wraz z upływem lat i co zrobić, by w drugiej połowie życia nadal czerpać z niego w pełni?  – nad tym zastanawiamy się w naszym drugim bloku tematycznym. Piszemy w nim o:

• starzeniu się mózgu, które, choć nieuniknione, może być dla nas pomyślne, jeśli zadbamy o ten najważniejszy organ;
• pracy w drugim rozdziale życia – tak, by nadal pozwalała nam się spełniać;
• celebrowaniu starości z wiarą, że na dobre rzeczy nigdy nie jest za późno – o czym przekonują w rozmowie o filmowych silversach Katarzyna Miller i Joanna Olekszyk;

Jak co miesiąc poszukujemy nowych sposobów na skuteczne zarządzanie stresem, by jak najmniej nam szkodził. Tym razem sprawdzamy, jak dzięki treningowi nauczyć się odpuszczać stresujące myśli, emocje i wspomnienia, idąc za radami Damona Zahariadesa.

W dziale Relacje pochylamy się nad wszystkim tym, co dzieje się pomiędzy ludźmi. W styczniowym numerze SENSu piszemy na temat:

• wpływu rodziny pochodzenia na związek romantyczny według psychologa Pawła Droździaka;
• kobiecego „poświęcania się” dla dobra innych: związku, rodziny, partnera. Psychoterapeutka Ewa Klepacka-Gryz podpowiada, co zrobić, by nie składać własnych potrzeb na ołtarzu relacji;
• odnajdywaniu się na nowo w roli rodzica dorosłych dzieci tak, by ta relacja służyła obu stronom;
• potencjalnych punktach zapalnych we współpracy osób nastawionych na rozwój z tymi, które są nastawione na trwałość;
• flamenco inkluzywnego, które ma działanie terapeutyczne i nikogo nie wyklucza;
• poszukiwania harmonii pomiędzy miłością a wolnością w rodzicielstwie – w felietonie Bogdana de Barbaro.

Ponadto, w stałych rubrykach:

• Proces terapeutyczny okiem Irvina D. Yaloma
• Na czym polega dialog motywujący? – pytamy trenerki tej metody s. Annę Bałchan i Monikę Meinhart-Burzyńską.
• Odważnie i po swojemu. Felieton terapeutyczny o wielkiej mocy życzliwości, którą warto pielęgnować na co dzień.
• O tym, jak to jest być kobietą w drużynie strażackiej, opowiada Agnieszka Wojciechowska, autorka książki „Pali się! Ryzyko, ogień, adrenalina”.
• Coaching filozoficzny. Jaką postawę przyjąć wobec świata, skoro nie możemy go zmienić?
• Uwaga. Depresja. Młodzi i najmłodsi wobec doniesień o kryzysie klimatycznym.
• Jak rozpoznać, że lęk staje się zaburzeniem? – odpowiada psychiatra dr hab. Sławomir Murawiec.
• Filmoterapia. Z Trine Dyrholm o jej roli w filmie „Dziewczyna z igłą” rozmawia Martyna Harland
• Psychonewsy, czyli ciekawostki psychologiczne.
• Polecenia książek i wydarzeń rozwojowych.

SENSOWNY POCZĄTEK

4   Psychonewsy Ciekawostki, badania

Temat numeru:

Intuicja. Skąd ja to wiem?

10   Osobowość intuicyjna Co mówią o tym badania?

16  Bodziec-reakcja Skrótowe myślenie, które ułatwia życie

20  Innsæi (insaje) Islandzka teoria mądrości wewnętrznej

24  Sztuczna inteligencja i intuicja Nowoczesne partnerstwo

Relacje

28   Dwoje na huśtawce Terapeuta Paweł Droździak o wpływie rodziny pochodzenia na związek

34   Z gabinetu terapeutycznego Ile poświęcić dla dobra relacji?

38  Dorosłe dzieci Coaching dla rodziców

42  Nastawieni na rozwój i nastawieni na trwałość Wyzwania we wspólnej pracy

46  Między nami. Flamenco inkluzywne

50  Konstelacje rodzinne Felieton Bogdana de Barbaro

Rozwój

54   Psychoterapia. Proces okiem Irvina D. Yaloma

58  Metoda Na czym polega dialog motywujący?

64  Moja historia Być kobietą w drużynie strażackiej

70  Szkoła umiejętności. Co zmienić, skoro nie działa?

74  Coaching filozoficzny Świata nie poprawimy i co z tym zrobić?

78  Felieton terapeutyczny. Pochwała życzliwości

Zdrowie psychiczne

82  Uwaga, depresja Młodzi i najmłodsi wobec doniesień o kryzysie klimatycznym

86   Kiedy lęk staje się zaburzeniem Wywiad z psychiatrą Sławomirem Murawcem

90   Trauma i uzależnienia Wskazówki psychoterapeuty

WOLNI OD STRESU

94   Trening Nauka odpuszczania

98   Strefa komfortu Inspiracje

dodatek: Z BIEGIEM LAT

102   Pomyślne starzenie się. Nasze zasoby w konfrontacji z biologią

108  Praca w drugim rozdziale życia Jak nie wypaść z obiegu?

114  W życiu jak w kinie. Katarzyna Miller i Joanna Olekszyk rozmawiają o filmowych silversach

ROZWÓJ PRZEZ SZTUKĘ

120    Premiery filmowe. Co nowego na ekranie?

122    Filmoterapia „Dziewczyna z igłą”

126    Książki z SENSem Tytuły, które warto przeczytać. 3 pytania do…