Sens 06/2025 – ewydanie

Kupując Sens 6/2025, otrzymasz plik PDF wysokiej jakości, zawierający taką samą zawartość jak wydanie drukowane magazynu.

Czerwcowy SENS już w sprzedaży. Temat Numeru nosi tytuł „Mózg i pomocnicy”, a drugi blok tematyczny – „Każdy może zostać artystą”. Ilustrację na okładkę wykonała Adriana Dziewulska.

W Temacie Numeru przeczytasz o naukowych dowodach na to, że medytacja zmniejsza skłonność do negatywnego myślenia; faktach i mitach na temat osi mózg-jelita; dwukierunkowej komunikacji między głową a sercem oraz o skutkach burzliwego rozwoju nastoletniego mózgu.

• Wiele mówi się o tym, że regularnie praktykowana medytacja znacząco redukuje lęk i stres oraz wzmacnia równowagę emocjonalną. Belgijski neurolog dr Steven Laureys postanowił sprawdzić, jak to się dzieje, że ćwiczenie umysłu zmienia nasze mózgi, i na które ich części najbardziej oddziałuje. Wyniki swoich badań opisał w książce „Sens medytacji”
• Bóle żołądka, skurcze czy poczucie przelewania w jelitach – skąd biorą się takie reakcje na stres? To efekt komunikacji pomiędzy mózgiem a układem pokarmowym. Działa ona w obie strony, więc z brzucha mogą też popłynąć sygnały, które głowa odczytuje jako komfort lub dyskomfort emocjonalny. Na czym polegają te mechanizmy – pytamy Karolinę Skonieczną-Żydecką z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego
• W większości starożytnych cywilizacji to nie mózg, ale serce uchodziło za najważniejszy organ w ciele. Kiedy jednak odkryto mechanizm jego działania, uznano, że jest ono jedynie pompą tłoczącą krew, zaś ciałem, w tym funkcją serca, zarządza mó Najnowsze badania burzą ten ustalony porządek rzeczy i dowodzą, że nasi przodkowie aż tak bardzo się nie pomylili.
• Patrzymy na tych młodych wyrośniętych ludzi i oczekujemy, że oni będą myśleć jak my. Jak mogą nie rozumieć czegoś tam? Nie rozumieją, bo nie mają takiego mózgu jak trzydziesto- czy czterdziestoparolatek – mówi o nastolatkach psycholożka akademicka i psychoterapeutka Sonia Ziemba-Domańska.

Co dziś kryje się pod pojęciem „artysta”? Na czym polega terapeutyczna moc tworzenia, nawet jeśli ono nie mieści się w kanonie?  Dlaczego potrzebujemy jak najszybszej regulacji dotyczącej korzystania ze sztucznej inteligencji, która dziś bezkarnie trenowana jest na dziełach prawdziwych autorów? W naszym drugim bloku tematycznym wspólnie z ekspertami szukamy odpowiedzi na pytanie, czy „każdy może zostać artystą”.

inteligencji stała s

• Sztuka nie działa jak certyfikat, działa jak impuls, jeśli mówi o świecie w sposób, który do mnie trafia, to znaczy, że mam do czynienia z artystą. To ktoś, kto próbuje uchwycić coś nieuchwytnego – wskazuje dr Marta Płonka, prorektorka ASP we Wrocławiu.
• Marzysz o tym, żeby tworzyć, ale nic w tym kierunku nie robisz? Psycholożka i arteterapeutka Mariola Pietroń-Ratyńska zachęca, żeby spróbować, bo inaczej nie tylko stracimy szansę twórczej ekspresji, lecz także jakąś część siebie.
• Przywłaszczanie sobie cudzego dorobku intelektualnego w dobie testowania nowych modeli sztucznej inteligencji jest smutną normą. Jakie znaczenie ma wobec tego etyka? Czy przyzwoitość się obroni? O zagrożeniach, które tkwią nie tyle w SI, ile w ludziach bez skrupułów – podkreśla pisarka Grażyna Plebanek.

Rozwój, w kontekście pracy nad sobą oraz relacji z innymi, to obszar, którym w SENSie zajmujemy się regularnie, tym razem piszemy między innymi o:

• opiece nad chorą matką, która czasem jest pełna niewymuszonej troski a czasem bywa najtrudniejszym psychicznym wyzwaniem;
• wsparciu, jakie daje zdrowiejącym uzależnionym wspólnota Anonimowych Narkomanów;
• języku, który ma przeczyć nałogowi, a jednak obnaża mechanizmy nim rządzące
• podszytej lękiem tendencji do usuwania z życia wszelkich potencjalnych zagrożeń;
• korelacji: osobowość a predyspozycje zawodowe.

W czerwcowym SENSie jak zwykle znalazły się również testy na temat zdrowia psychicznego i jego profilaktyki:

• Psychiatra Rodryg Reszczyński odsłania różne przyczyny i źródła naszych lęków.
• Psycholożka Aleksandra Kaczmarek zachęca do psychoedukacji, czyli poznania swego rodzaju instrukcji obsługi zdiagnozowanego ADHD.
• Na podstawie badań i praktyki klinicznej psychiatra prof. Christian Rück przekonuje, że nie sposób przewidzieć, czy ktoś odbierze sobie życie.
• Choroba Alzheimera sprawia, że przestaje się poznawać najbliższych, a dla nich oznacza to pożegnanie z osobą, którą znały przez całe życie jako kogoś innego. O różnych etapach mierzenia się z tymi niezrozumiałymi zmianami opowiada Marta Lau, autorka książki „On nigdy taki nie był”.

Ponadto w stałych rubrykach:

• Dwoje na huśtawce. Psycholog Paweł Droździak mówi o pisaniu nowego scenariusza na życie po rozstaniu.
• Felieton terapeutyczny. Potrzebujemy wrażliwych mężczyzn.
• Coaching filozoficzny. Czym moda zainteresowała filozofów?
• Klasyki: „Orlando” i „Fortepian” okiem psychoterapeutki dr Alicji Długołęckiej.
• Psychonewsy, czyli ciekawostki psychologiczne.
• Polecenia książek i filmów rozwojowych.

Życzymy lektur z SENSem

Redakcja

SENSOWNY POCZĄTEK

4 Psychonewsy Ciekawostki, badania

Temat numeru:

MÓZG I POMOCNICY

16 Pożytki z medytacji Już 20 minut się liczy

20 Co emocje robią w brzuchu? Dwukierunkowa komunikacja między głową a jelitami

26 Serce To nie tylko pompa tłocząca krew!

30 Mózg na granicy dojrzałości Przed nastolatkiem jeszcze długa droga

RELACJE

34 Dwoje na huśtawce Nowy scenariusz po rozstaniu

40 Matki i córki Moja mama już wymaga opieki rozwój

44 Anonimowi Narkomani Wspólnota ludzi, którzy chcą się wyrwać z nałogu

48 Winko, kieliszeczek… Język uzależnienia odsłania dr Małgorzata Majewska

54 Sejfetyzm Gdzie leżą granice empatii?

58 Felieton terapeutyczny Wrażliwość po męsku

62 Coaching filozoficzny
O modzie z różnych stron

PRACA

66 Predyspozycje zawodowe Osobowość ma znaczenie

70 Komunikacja Asertywnie to nie agresywnie, ale z szacunkiem zdrowie psychiczne

68 Różne twarze lęku Wywiad z psychiatrą Rodrygiem Reszczyńskim

78 ADHD i co dalej? Zasady psychoedukacji wyjaśnia psycholożka Aleksandra Kaczmarek 82 Samobójstwa Nie ma co szukać winnych

86 Choroba Alzheimera Wszystko jest inaczej

WOLNI OD STRESU

90 Nerw błędny Trening

94 Qigong Dużo więcej niż gimnastyka

98 Zadbaj o ciało
Inspiracje pod hasłem minimalizmu

dodatek:

KAŻDY MOŻE BYĆ ARTYSTĄ?

96 Talent i wena a szkoła i warsztat Rozmawiamy z Martą Płonką, prorektorką ASP we Wrocławiu

100 Wolna ekspresja Malowanie intuicyjne

106 Tworzenie w czasach SI Nieuczciwa konkurencja

KULTURA

112 Wydarzenia Premiery kinowe i wystawy

120 Filmoterapia Terapeutyczna moc klasyków „Orlando” i „Fortepian”

126 Trzy pytania do… Wywiad z Karoliną Kownacką

128 Książki z SENSem Warto przeczytać