Sens 09/2022

W Temacie Numeru zastanawiamy się na kryzysem, w jakim znaleźli się dziś nastolatkowie, a zwłaszcza – z pomocą specjalistów z dziedziny zdrowia psychicznego i psychoterapii – jak im pomóc. „Przyciśnięci”, „z łatką trudnych”, „traktowani jako chorzy, choć to świat, który im stworzyliśmy, jest chory”, „skazani na edukowanie przez niewyedukowanych dorosłych” – mówią nasi rozmówcy o młodych ludziach w kryzysie, który już dawno przekroczył granice „normalnego” rozchwiania emocjonalnego w wieku nastu lat. Jak ich wspierać? „Można gadać bez przerwy, można nie, różnie jest, ale rodzina nie jest od tego, żeby gadać o emocjach, lecz żeby była serdeczność i troska” – podpowiada psycholog kliniczny Sebastian Galant,  którego pytamy o kondycję psychiczną nastolatków po pandemii.

Lekarz rezydent psychiatrii dzieci i młodzieży Przemysław Zakowicz mówi o tym, że jego pacjenci skarżą się przede wszystkim na życie w poczucie absurdu. „W powszechnym postrzeganiu psychiatrii dziecięcej pokutuje założenie, że to z chorymi dziećmi jest problem. A to nie do końca tak. Wszystkie dziecięce choroby psychiczne to wypadkowa środowiska, które tym dzieciom stworzyliśmy” – puentuje.

Z kolei psycholożka Małgorzata Sukhareva w kolejnej odsłonie cyklu „Uwaga: depresja” apeluje o to, by nie bagatelizować problemów nastolatków i zamiast radzić –  najpierw posłuchać.

O obowiązku edukowania młodych ludzi we wszystkich obszarach życia przypomina edukatorka seksualna i psychoterapeutka Alicja Długołęcka. Ale kto to ma robić, skoro ich rodzice są w kwestii seksualności – tego, co jest normą, a co nie, a nawet tego, jak zmienia się ciało w zależności od etapu rozwoju albo w intymnych okolicznościach – są często mocno pogubieni? „Dzieciaki potrzebują od osoby dorosłej pewnego rodzaju uporządkowania, usystematyzowania tej wiedzy, odsiania ziaren od plew” – podkreśla w wywiadzie ekspertka.

Temat Specjalny wrześniowego SENSu poświęcamy komunikacji: z ludźmi wokół, ale i samymi sobą, bo – jak zauważa Katarzyna Miller – sobie najmocniej potrafimy dowalić. Na czym polega zdrowa komunikacja? Oto kilka podpowiedzi:

• psychoterapeutka Agnieszka Kozak i językoznawca Jacek Wasilewski wyjaśniają, jak wyzwolić się od komunikatów, które tyle razy słyszeliśmy w dzieciństwie, że jak automat powtarzamy je do dziś;
• psycholożka Katarzyna Miller zachęca do czułego mówienia do siebie;
• autorka książki„Strażniczka swoich granic” psychoterapeutka Terri Cole uczy reagowania, gdy ktoś wkracza w naszą przestrzeń;
• co jest najważniejsze w rozmowie z szefem, by przekonać go do spojrzenia z perspektywy pracownika – wskazówki psychoterapeutki i trenerki biznesu Pauliny Bernatek.

Poza tym w numerze m.in.

• aktywność nie zastąpi intymności – artykuł psychoterapeutki Ewy Klepackiej-Gryz;
• czy seks w ciąży to dobry pomysł – wątpliwość wyjaśnia seksuolożka Natalia Kotyk;
• lęk przed pierwszym dzwonkiem – pedagożka Ewa Nowak zachęca rodziców, by nie abdykowali z … bycia rodzicami;
• leczenie traumy;
• reportaż o przywracaniu seniorów społeczeństwu;
• psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym;
• filmoterapeutyczna rozmowa filmolożki Grażyny Torbickiej i psycholożki Martyny Harland o dokumencie „Diana. The Princess”
• polecenia filmów, książek i wydarzeń z SENSem oraz informator o warsztatach rozwoju.

Życzymy Wam, Drogie Czytelniczki i Drodzy Czytelnicy, dobrych lektur w powiewach babiego lata!

Redakcja SENSu

SENSOWNY POCZĄTEK
4 Listy do psychologa Odpowiada Ewa Klepacka-Gryz
8 Psychonewsy Filmy
temat numeru MŁODZI W KRYZYSIE
10 Stan po burzy O dzisiejszej kondycji psychicznej nastolatków rozmawiamy z psychologiem klinicznym Sebastianem Galantem
16 W poczuciu absurdu Co chcą nam przekazać dzieci w kryzysie? Odpowiada lekarz rezydent psychiatrii Przemysław Zakowicz
20 Depresja nastolatków. Zamiast radzić słuchajmy – apeluje do rodziców psycholożka Małgorzata Sukhareva
24 Żeby uczyć młodych o świecie, najpierw sami musimy go sobie poukładać – rozmowa z edukatorką seksualną dr Alicją Długołęcką
relacje
30 Damsko-męskie Ona starsza, on młodszy. Czy taki model związku będzie rozwijany w przyszłości – pytamy terapeutę Jacka Masłowskiego
34 Seksualnie Seksuolożka Natalia Kotyk wyjaśnia, czy seks w ciąży to dobry pomysł
38 Związek Aktywność to nie wszystko
42 Reportaż Przywrócić seniorów społeczeństwu
48 Wychowanie Dziecko nie trudne, a z trudnościami
52 Za i przeciw Felieton Bogdana de Barbaro
rozwój
54 W nurtach Przewodnik po terapii poznawczo-behawioralnej
58 Moja wioska Ideę Wewnętrznych Postaci przybliża psychoterapeuta POP Mateusz Ostrowski
62 Kompetencje przyszłości Wysokosprawczość
66 Numerologia Archetyp Ósemki
70 Informator o warsztatach rozwoju
rozwój przez sztukę
74 Współautorem jest cały świat Sztuka zaangażowana przyrodniczo
78 Recenzje Książki z SENSem
80 Zdarzenia Warto posłuchać i zobaczyć
82 Filmoterapia O dokumencie „Diana. The Princess” rozmawiają Grażyna Torbicka i Martyna Harland
KOmunikacja w PRAKTYCE
86 Uwolnić się od zaklęć Wywiad z psychoterapeutką Agnieszką Kozak i językoznawcą Jackiem Wasilewskim
92 Moc kobiet Psycholożka Katarzyna Miller zachęca, by mówić do siebie czule
96 Stop! To jest moja przestrzeń Pokojowe komunikowanie granic
100 Kiedy milczenie przestaje być złotem Rozmowa z szefem: po pierwsze, fakty
zdrowie
104 Trauma Nie musisz borykać się z nią do końca życia
108 Sport to zdrowie Na czym polega trening zrównoważony
112 Medycyna chińska Recepta na jesień
117 Bliżej natury Życie w zgodzie z przyrodą